Violetta Wełnicka
Właściciele firm – przedsiębiorcy zmuszeni są czasami podejmować decyzje o zakończeniu swojego biznesu. W zależności od uwarunkowań może to być likwidacja działalności, sprzedaż całej firmy lub jej części czy też np. darowizna przedsiębiorstwa. Zanim taka decyzja zostanie podjęta konieczne jest sprawdzenie jakie spowoduje to skutki na gruncie prawa podatkowego i czy przypadkiem takie decyzje nie spowodują dodatkowych obciążeń finansowych w postaci konieczności zapłaty podatku. Warto pamiętać, że np. zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części może w pewnych przypadkach nie być opodatkowane podatkiem od towarów i usług .
Na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT wyłączono z zakresu stosowania ustawy transakcje polegające na zbyciu przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Wyłączenie to oznacza, że do tych czynności nie znajdują zastosowania żadne przepisy ustawy i de facto oznacza, że przedsiębiorca nie musi płacić z tego tytułu podatku.
Ustawa o VAT nie zawiera definicji przedsiębiorstwa. Zgodnie natomiast z art. 551 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93), dalej, jako K.c. przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:
- oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
- własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
- prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
- wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
- koncesje, licencje i zezwolenia;
- patenty i inne prawa własności przemysłowej;
- majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
- tajemnice przedsiębiorstwa;
- księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Jak się wskazuje w doktrynie zespół składników tworzących przedsiębiorstwo musi być swoiście zorganizowany, musi funkcjonować w określonym otoczeniu i musi być naznaczony pewnymi elementami, które zadecydują o tym, że będziemy mieli do czynienia z przedsiębiorstwem, a nie luźnym zbiorem składników niematerialnych i materialnych. Samo zebranie czy przestrzenne usytuowanie pewnych składników z reguły nie tworzy jeszcze przedsiębiorstwa[1].
Jak pokazuje praktyka możliwości korzystania z przepisu są bardzo ograniczone, gdyż organy podatkowe w zdecydowanej większości odmawiają prawa przedsiębiorcom do „nieopodatkowanego” zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części. Dlatego przed podjęciem tak ważnej decyzji warto chociażby skonsultować się ze specjalistami.
[1] Zdzisław Gawlik, Komentarz do art..55(1) Kodeksu cywilnego, Lex
