fot. Beata Frątczak
Wielkimi krokami zbliża się termin rozliczenia z Urzędem Skarbowym za rok 2012. W zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu za 2012 rok podatnik ma prawo do odliczenia ulgi prorodzinnej – obowiązują te same zasady odliczenia co w zeznaniach za rok poprzedni.
Wysokość ulgi wynosi 1.112,04 zł za cały rok, 92,67 zł miesięcznie, a za jeden dzień 3,09 zł. Powyższe kwoty przysługują podatnikowi w związku z wychowaniem jednego dziecka, a w przypadku sprawowania opieki nad dwójką dzieci można odliczyć 183,34 zł miesięcznie i 2.224,08 zł rocznie, wychowując troje dzieci kwota ta wzrasta do 278,01 zł miesięcznie i 3.336,12 zł rocznie, itd.
Ulga przysługuje obojgu rodzicom, rodzicom zastępczym lub opiekunom prawnym, którzy pozostają w związku małżeńskim. W takim wypadku mogą ustalić, w jakiej proporcji dzielą się ulgą. Prawo do odliczenia przysługuje również rodzicom rozwiedzionym lub pozostającym w separacji.
Z ulgi na dziecko nie może skorzystać rodzic, który został pozbawiony władzy rodzicielskiej bądź władza ta została zawieszona.
W sytuacji, gdy w jednym miesiącu następuje przejście pomiędzy okresami wychowania dziecka na podstawie:
- władzy rodzicielskiej,
- funkcji opiekuna prawnego,
- umieszczenia w rodzinie zastępczej,
wówczas ulga prorodzinna przysługuje każdej grupie uprawnionych w wysokości 3,09 zł za każdy dzień wychowania dziecka.
Przykład
Gdy zmiana opiekuna dziecka nastąpiła 15 lutego 2012 roku, to ulga prorodzinna u opiekunów kończących sprawowanie pieczy nad dzieckiem 15 lutego 2011 roku wyniesie 92,67, zł za styczeń oraz 15 x 3,09 zł za piętnaście dni lutego, w sumie 139,02 zł.
Musimy również wiedzieć, że odliczenie przysługuje na dziecko małoletnie, jeżeli podatnik:
- wykonywał władzę rodzicielską,
- pełnił funkcje opiekuna prawnego i dziecko z nim zamieszkiwało,
- pełnił funkcje rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą;
na dziecko pełnoletnie:
- bez względu na wiek w sytuacji otrzymywania przez dziecko zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego lub renty socjalnej,
- do ukończenia przez dziecko 25 roku życia w przypadku dzieci uczących się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie,
- jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu podatkiem liniowym, na zasadach ogólnych w łącznej wysokości nie przekraczającej kwotę 3.089,00 zł, z wyjątkiem renty rodzinnej.
UWAGA:
Ulga nie przysługuje na dzieci, które rozliczają się na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych PIT-28 (z wyjątkiem wynajmu prywatnego), podatku liniowego
PIT-36L czy podatku tonażowego. Rodzice lub opiekunowie mogą osiągać takie dochody, ale odliczenia można dokonać w PIT-36 lub PIT-37, od dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych.
Musimy mieć na uwadze, że ulga przysługuje łącznie obojgu rodzicom, opiekunom prawnym lub rodzicom zastępczym pozostającym w związku małżeńskim. Kwotę, jaka im przysługuje za dany rok mogą odliczyć od podatku w równych częściach lub w wielkościach proporcjonalnych.
Przykład
Pan Piotr wraz z małżonką rozliczają ulgę z tytułu wychowywania dziecka w wysokości 1.112,04 za cały rok i odliczają ją odpowiednio w kwocie 450,- zł oraz 662,04 zł, ponieważ takie były między nimi ustalenia.
Łatwiej jest, kiedy małżeństwo wspólnie rozlicza się z urzędem skarbowym. Wówczas małżonkowie wpisują ulgę w jednym wspólnym zeznaniu podatkowym na polach obok siebie.
W przypadku rodziców rozwiedzionych, ulga rozliczana jest przez tego rodzica, który faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem (bez względu na wyrok sądu).
Są również przypadki, gdzie opiekę nad dzieckiem sprawują dziadkowie, jednak mimo tego nie mają oni prawa do rozliczenia ulgi prorodzinnej.
Przykład
Ojciec samotnie wychowujący małoletnie dziecko otrzymał propozycję pracy za granicą.
W związku z tym opiekę nad dzieckiem postanowił powierzyć swoim rodzicom.
Dziadkowie pomimo sprawowania faktycznej opieki, nie są uprawnieni do skorzystania z ulgi prorodzinnej nawet wtedy, gdy opieka ta została potwierdzona oświadczeniem sporządzonym w formie notarialnej przez ojca dziecka.
W przypadku kiedy rodzic dziecka zawarł nowy związek małżeński, to ulga rozliczana może być tylko i wyłącznie przez rodzica biologicznego. Nie-biologiczny rodzic może jednak skorzystać wtedy, kiedy małżonkowie rozliczą się wspólnie, ponieważ kwota ulgi wykorzystana przez rodzica biologicznego, który nie uzyskał dochodów ma wpływ na podatek obojga małżonków (interpretacja nr IBPBII/1/415-445/10/BD z 19 lipca 2010 r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach).
Istotny staje się fakt, że organy podatkowe wskazują rozliczanie ulgi podatkowej przez podatników, którzy faktycznie ponoszą ciężar wychowania dziecka. Samo obciążenie materialne nie wystarczy, w dużej mierze liczy się opieka i wychowanie dziecka.
Ulga prorodzinna przysługuje od miesiąca, w którym dziecko się urodziło bądź uprawomocniło się orzeczenie o opiece cz też zawarto umowę o opiece ze starostą.
Przykład
Pani Dorota wraz z mężem zostali rodzicami 12 czerwca, zatem ulga na dziecko przysługuje im za siedem miesięcy.
Ulga prorodzinna przysługuje na dzieci niepełnoletnie do końca miesiąca, w którym dziecko osiągnęło pełnoletność, a w przypadku osiągnięcia pełnoletności w związku z zawarciem małżeństwa, ulga nie przysługuje za miesiąc, w którym nastąpił ślub.
Przykład
Córka państwa Nowickich kończy 18 lat, 5 maja więc ulga przysługuje rodzicom za pięć miesięcy. W sytuacji gdyby córka Państwa Nowickich weszła w związek małżeński z dniem 4 maja , to mogliby rozliczyć ulgę za 4 miesiące.
W sytuacji kiedy dziecko uzyskuje pełnoletność i pobiera zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, to ulga przysługuje za cały okres pobierania tego zasiłku. Jeżeli ostatni zasiłek został wypłacony w miesiącu styczniu to ulga przysługuje za jeden miesiąc.
W przypadku, kiedy dziecko zostaje oddane pod opiekę instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych (dom pomocy społecznej, placówka opiekuńczo-wychowawcza, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, zakład opiekuńczo-leczniczy, zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy, szkoła wojskowa lub inna szkoła) ulga nie przysługuje od miesiąca, w którym dziecko faktycznie oddano do instytucji.
Przykład
Syn Państwa Nowaków trafił do zakładu poprawczego w czerwcu na podstawie wyroku sądu, który uprawomocnił się w kwietniu. Ulga w tym przypadku przysługuje za pięć miesięcy.
Ulga prorodzinna przysługuje również tak długo jak dziecko podejmuje naukę w szkole, ale do miesiąca, w którym dziecko ukończyło 25 lat.
Przykład
Córka Państwa Zielińskich 18 maja ukończyła 25 lat i uczy się w dalszym ciągu w szkole wyższej, jednak rodzice mogą skorzystać z ulgi za okres pięciu miesięcy.
W przypadku dzieci, które kontynuują naukę przez cały rok, ulga przysługuje za cały rok. Ulga prorodzinna będzie się należała również w przypadku, gdy maturzysta podejmuje naukę w szkole wyższej. W sytuacji kiedy jednak maturzysta nie decyduje się na dalszą naukę, ulga naliczana jest za miesiące nauki łącznie z okresem wakacyjnym czyli do sierpnia. Ulga za cały rok podatkowy przysługuje również kiedy student decyduje się na studia licencjackie i po zdaniu egzaminu zostaje przyjęty na studia magisterskie.
Są również sytuacje gdzie mamy do czynienia z przerwami w nauce.
Przykład
Olga po zdaniu matury w maju zdecydowała podjąć naukę w szkole wyższej dopiero od
grudnia. Ulga przysługuje za sześć miesięcy.
Chcąc skorzystać z ulgi prorodzinnej należy do zeznania rocznego załączyć PIT/O, gdzie wpisujemy kwotę ulgi jaka przysługuje nam za dany rok podatkowy. Następnie kwoty przenoszone są do deklaracji PIT-36 poz.180 lub PIT-37 poz.114.
W załączniku PIT/O podajemy liczbę dzieci i wpisujemy ich dane (imię, nazwisko, pesel lub datę urodzenia).
Pamiętać musimy, że na żądanie organów podatkowych podatnik będzie musiał przedstawić dowody, które są niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, a mianowicie:
- odpis aktu urodzenia dziecka;
- zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
- odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
- zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.
Wezwanie w celu skontrolowania ulgi prorodzinnej może mieć formę pisemną bądź telefoniczną.
