Klauzula nadużycia i obejścia prawa

Podatki | Autor: Mariusz Gotowicz
19 sty 2018

fot. Michał Wozikowski

Zbliżający się termin wyboru formy opodatkowania (w tym roku wyjątkowo 22 stycznia) powoduje, że wielu Klientów analizuje, co się im bardziej opłaca, jaki lepiej płacić podatek, a swoje wątpliwości przekazuje w toku spotkań z Kadrą Kancelarii.

Przy okazji tych spotkań często poruszane są wątki dot. kosztów, amortyzacji, różnych rozwiązań biznesowych, zmiany profilu działania, czy też wielu innych zagadnień istotnych z punktu widzenia optymalizowania opodatkowania.

Pomysłowość naszych Klientów, mimo 26 lat pracy, nadal zaskakuje. Wiele (zdecydowana większość) koncepcji jest legalna, zgodna z przepisami prawa cywilnego, handlowego, czy innego regulującego daną branżę.

Niektóre jednak z pomysłów mimo ich legalności mogą generować problemy fiskalne.

Przypomnijmy więc, iż w przepisach podatkowych od niedawna istnieją bardzo groźne zapisy dot. obejścia prawa podatkowego, czy też nadużycia prawa podatkowego.

Z racji nacisku służb skarbowych na podatek VAT, obowiązku generowania i wysyłania plików JPK, szeregu czynności sprawdzających w pierwszej kolejności zwrócić trzeba uwagę na zapis art. 5 ust. 4 i 5 ustawy o VAT. Normy te w zasadzie powtarzają zasady wypracowanie przez orzecznictwo TSUE.

I tak art. 5 ust. 4 ustawy o VAT brzmi:

„W przypadku wystąpienia nadużycia prawa dokonane czynności, o których mowa w ust. 1 (czynności podlegające VAT), wywołują jedynie takie skutki podatkowe, jakie miałyby miejsce w przypadku odtworzenia sytuacji, która istniałaby w braku czynności stanowiących nadużycie prawa.”

Z kolei w art. 5 ust. 5 ustawy o VAT, czytamy:

„Przez nadużycie prawa rozumie się dokonanie czynności, o których mowa w ust. 1 (czynności podlegające VAT), w ramach transakcji, która pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miała zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.”

Jak więc wyraźnie widać wiele transakcji może być zakwestionowanych niezależnie o treści art. 86 i 88 ustawy o VAT. Skutkować to będzie najczęściej obowiązkiem zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami, a tym samym naliczone zostaną sankcje z art. 112b ustawy u VAT.

Istnieje też tzw. „duża klauzula obejścia prawa” która unormowana jest w Ordynacji podatkowej począwszy od art. 119a.

W tej dość niebezpiecznej sytuacji planując jakieś działania gospodarcze, planując jakąś transakcję czy inwestycję, bezwzględnie trzeba dokonać analizy w kontekście wskazanych klauzul nadużycia, czy też obejścia prawa podatkowego.

Mariusz W. Gotowicz – doradca podatkowy – właściciel Kancelarii, specjalizuje się w reprezentowaniu podatników w toku postępowań kontrolnych, podatkowych i skarbowych oraz postępowań sądowych prowadzonych przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi i Naczelnym Sądem Administracyjnym. Specjalista z zakresu przepisów postępowania i procedur podatkowych. Autor wielu publikacji z zakresu prawa podatkowego. Doświadczony wykładowca i prelegent zapraszany przez wiele firm, instytucji i uczelni do prowadzenia konferencji i seminariów podatkowych. Propagator działalności pro bono na rzecz podatników, aktywnie wspierający organizacje pozarządowe. Posiada ponad dwudziestoletnie doświadczenie zawodowe poparte wieloma sukcesami.
Mariusz Gotowicz