Tradycyjnie, okres świąteczny skłania przedsiębiorców do wręczania upominków i prezentów. Jest to zrozumiała, a do tego sympatyczna praktyka marketingowa.

Prezent zazwyczaj przybiera formę kosza prezentowego zawierającego np. różne słodycze, kawę, herbatę, jakieś gadżety biurowe (notesy, ołówki).

W przepisach podatkowych ustawodawca różnie unormował opodatkowanie droższych prezentów.  Ustalił też różne limity zwolnień od opodatkowania, uznając, iż drobne upominki, czy prezenty nie muszą być opodatkowane choćby z uwagi na koszty obsługi prawno-podatkowej takiej czynności.

Omawianie zwolnień i limitów dotyczących prezentów i upominków zacząć należy od tego, że co do zasady istnieje ogólna konieczności opodatkowania prezentu podatkiem dochodowym. Istnieje jednak wyłączenie (zwolnienie), które dotyczy tzw. prezentów o małej wartości, acz – co ważne – dotyczy to tylko takich sytuacji, gdy wręczane są one osobom fizycznym niepozostającym w stosunku pracy lub stosunku cywilnoprawnym z obdarowującym/dającym.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli ustawie o PIT, wartość nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od świadczeniodawcy, czyli inaczej od przedsiębiorcy dającego podarunek lub prezent w związku z jego promocją lub reklamą, o ile jednorazowa wartość tych świadczeń nie przekracza kwoty 200 zł zwalnia się z podatku. W tym przepisie ustawodawca zawarł jednak zastrzeżenie, że zwolnienie nie ma zastosowania, jeżeli świadczenie jest dokonywane na rzecz pracownika lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym.

Przepis ten jednoznacznie definiuje, że aby obdarowany mógł skorzystać ze zwolnienia podatkowego prezent nie może być droższy niż 200 zł. W tym miejscu trzeba zauważyć, iż limit zwolnienia ten jest odmienny dla podatku dochodowego oraz podatku VAT, bowiem w przypadku tego drugiego mała wartość nie powinna przekroczyć kwoty 100 zł!

Kolejnym istotnym warunkiem uprawniającym obdarowanego do skorzystania ze zwolnienia jest brak wystawnego lub reprezentacyjnego charakteru otrzymanego podarunku. Upominek powinien mieć na celu reklamę firmy obdarowującej, a nie korzyść materialną.

Niestety nadal żadne przepisy nie definiują i nie rozdzielają szczegółowo pojęcia reklamy i reprezentacji. Dlatego też często można spotkać się z opinią, że dla całkowitej pewności najlepiej jest zamieścić na prezencie swoje logo, nazwę firmy itp. Jest to rozsądne rozwiązanie, jednak nie konieczne. Niemniej w ten sposób znacznie zwiększa się prawdopodobieństwo uznania upominku za służący celom reklamowym.

Przy wręczaniu upominków warto zwrócić uwagę na prezenty, które pracodawca/przedsiębiorca przekazuje swoim własnym pracownikom. W tym przypadku limit 200 zł nie ma bowiem zastosowania dla zwolnienia z podatku dochodowego. Aby dany prezent czy też okazjonalny upominek był zwolniony z opodatkowania musi być sfinansowany z Zakładowego Funduszu Świadczeń Pracowniczych (ZFŚS).

Reasumując tę część niniejszego artykułu jeśli obdarowana gadżetem (prezentem, upominkiem) osoba prowadzi własną działalność gospodarczą, wartość otrzymanego prezentu, będzie dla niej przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej, bez względu na poziom ceny, czy wartości. Jeśli np. kosz upominkowy dostanie osoba nieprowadząca działalności (osoba fizyczna), to wartość prezentu będzie dla niej przychodem zwolnionym z opodatkowania, ale tylko do wysokości 200 zł!

Jak już wskazano, inaczej sprawa zwolnienia wygląda w zakresie podatku VAT.

W myśl art. 7 ust. 4 ustawy o VAT przez prezenty o małej wartości, o których mowa w ust. 3, rozumie się:

– przekazywane przez podatnika jednej osobie towarów:

• o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób;
• których przekazania nie ujęto w ewidencji, jeżeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 10 zł.

Jak wynika z powyższego przekazanie towarów, których jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku VAT), nie przekracza 10,00 zł nie jest opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Dotyczy to wszystkich obdarowanych, albowiem podatek VAT rozlicza przedsiębiorca/podmiot dający prezent, a nie osoba/przedsiębiorca prezent otrzymująca.

Co istotne nie jest również opodatkowane przekazanie prezentów, których wartość mieści się w przedziale od 10,01 zł do 100,00 zł, acz istnieje warunek prowadzenia dodatkowej ewidencji osób obdarowanych. Spełnienie zatem wskazanych powyżej warunków pozwala podmiotowi dającemu podarunek na nieopodatkowywanie tych przekazań, które w istocie rzeczy są darowiznami. Niestety nie ma tu zastosowania limit ustalony w ustawie o PIT, na co trzeba zwrócić uwagę, bowiem może się okazać, iż z jednej strony (podatek PIT) wartość prezentu nie wymaga opodatkowania, gdy tym czasem z drugiej strony (podatek VAT) powstaje obowiązek naliczenia podatku VAT.

Ciekawe i odmienne w ustawie o VAT jest to, że jeżeli wartość jednostkowa wydawanego towaru nie przekracza 10 zł, jego wydanie nie będzie podlegać opodatkowaniu niezależnie od tego komu zostały wydane towary i czy podatnik prowadzi ewidencję obdarowanych, o której mowa w art. 7 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy, a nadto czy obdarowany jest osobą prywatną, czy przedsiębiorcą.

Przekazanie towarów w koszu prezentowym, stanowiącym swoiste opakowanie zbiorcze, nie ma znaczenia dla kwalifikacji towarów, które się w nim znajdują jako prezentów o małej wartości. Takie stanowisko prezentuje między innymi Izba Skarbowa w Katowicach. W szeregu interpretacji podatkowych powiela się stanowisko, iż „przekazanie towarów w opakowaniu nie stanowi o tym, że opakowanie zbiorcze towarów jest samodzielnym towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT.”

Jest to dość logiczne, bowiem nawet estetyczne opakowanie zbiorcze jest jedynie opakowaniem ochronnym lub ozdobnym, głównie przeznaczonym do przewozu, przechowywania lub estetycznego spakowania jakiejś zawartości. Najczęściej takie opakowanie nie będzie też przedmiotem samodzielnego obrotu. Nadto, co też zauważają organy interpretacyjne, taki kosz prezentowy jako opakowanie zbiorcze, zawierające wewnątrz jakiś mniej lub bardziej przypadkowy zbiór towarów, nie jest zbiorem jednorodnym, handlowym lub połączonym funkcjonalnie. W typowym koszu prezentowym pomiędzy pojedynczymi sztukami towaru np. kawa, herbata, nie zachodzi żadne istotne i wyraźne powiązania funkcjonalne. Co ważne nie ma znaczenia konkretna ilość pojedynczych sztuk towarów, ich rodzaj, opis, zastosowanie, czy w końcu uporządkowanie.

Przekazywane w opakowaniu zbiorczym towary nie będą stanowić też rzeczy złożonej, gdyż poszczególne, pojedyncze sztuki towaru nie są częściami składowymi większej całości, co mogłoby mieć znaczenie, gdyby takimi prezentami były części komputerowe czy motoryzacyjne.

Jak wynika z powyższych rozważań, drobne prezenty umieszczone w opakowaniu zbiorczym (koszu prezentowym) nie stanowią przedmiotu zbiorowego, gdyż już pojedynczy towar ma zasadnicze znaczenie gospodarcze i może samodzielnie, indywidualnie występować w obrocie gospodarczym, albowiem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, towarem są pojedyncze sztuki towaru, dlatego zgodnie z przedstawioną argumentacją i przepisami ustawy, w odniesieniu do każdej pojedynczej sztuki towaru należy ocenić, czy jego wydanie spełnia wymogi zaklasyfikowania jako prezentu o małej wartości.

Biorąc pod uwagę przytoczone wyżej przepisy, jednoznaczne staje się twierdzenie, iż bez względu na ilość przekazywanych przez darującego jednemu podmiotowi (np. pracownikowi kontrahenta) towarów, których poszczególna jednostkowa cena nabycia nie przekracza 10 zł nieodpłatne ich przekazanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, stosownie do art. 7 ust. 3 w związku z art. 7 ust. 4 pkt 2 ustawy o VAT.

Podsumowując, nie jest opodatkowane podatkiem VAT przekazanie towarów, których jednostkowa cena nabycia (bez podatku), nie przekracza 10 zł.
W tym miejscu trzeba podkreślić, iż przekazanie to musi nastąpić w celach związanych z działalnością gospodarczą podatnika.

Jeżeli natomiast jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), przekracza 10 zł, ale nie przekracza 100 zł i jest przekazywane jednej osobie, to w takiej sytuacji należy stwierdzić, że wyłączenie z opodatkowania jest możliwe wyłącznie wtedy, gdy łączna wartość przekazanych jednej osobie towarów nie przekracza w roku podatkowym kwoty 100 zł oraz – co jest warunkiem sine qua non – jeżeli podatnik przekazujący prezenty prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób.

W związku z powyższym opisem i przywołanymi argumentami, w ślad za organami podatkowymi można wskazać, iż; „w odniesieniu do wydawanych przez dającego w ramach koszy prezentowych poszczególnych towarów, a nie całego kosza, których jednostkowa cena nabycia (bez podatku) przekracza 10 zł, stwierdzić należy, że Podatnik nie opodatkowuje nieodpłatnego przekazania tych towarów jeżeli prowadzi ewidencję osób obdarowanych i łączna wartość tych prezentów nie przekracza w roku podatkowym 100 zł.”

Brak wskazanej ewidencji osób obdarowanych, w sytuacji przekazania towarów, których jednostkowa cena nabycia bez podatku przekracza 10,01 zł, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Opodatkowaniu tym podatkiem podlega każde przekazanie prezentu o wartości przekraczającej 100 zł nawet, jak prowadzona jest wspomniana ewidencja!

In fine, przekazanie prezentu do 10 zł netto nie powoduje powstania żadnych obowiązków podatkowych w zakresie podatku VAT. Przekazanie upominków do wartości 100 zł może generować konieczność naliczenia podatku VAT, a przekroczenie tej granicy warunkowego zwolnienia powoduje obowiązek naliczenia podatku należnego VAT, mimo, iż do kwoty 200 zł nadal nie powstaje konieczność opodatkowania takiej wartości w PIT!

Mnogość drobnych gadżetów, czy słodyczy w koszu lub paczce prezentowej, o ile nie spowoduje powstania innej rzeczy kompletnej, nie jest sumowana w zakresie podatku VAT, ale musi być rozważana w zakresie podatku dochodowego PIT.

Przykładowo paczka/kosz zawierający dwie czekolady, małe opakowanie kawy, cukierki, wafelki, herbatę, kalendarz, długopis i np. brelok do kluczy o sumarycznej wartości np. 110 zł netto nie będzie opodatkowane zarówno w zakresie podatku VAT jak i podatku dochodowego PIT. Jeżeli wartość np. kawy przekroczy 10 zł netto, to w tym zakresie albo będzie trzeba uzyskać dane obdarowanego, albo tę jedną kawę będzie trzeba opodatkować podatkiem VAT.

Tekst był publikowany również w Raporcie Kolejowym

Mariusz W. Gotowicz – doradca podatkowy – właściciel Kancelarii, specjalizuje się w reprezentowaniu podatników w toku postępowań kontrolnych, podatkowych i skarbowych oraz postępowań sądowych prowadzonych przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi i Naczelnym Sądem Administracyjnym. Specjalista z zakresu przepisów postępowania i procedur podatkowych. Autor wielu publikacji z zakresu prawa podatkowego. Doświadczony wykładowca i prelegent zapraszany przez wiele firm, instytucji i uczelni do prowadzenia konferencji i seminariów podatkowych. Propagator działalności pro bono na rzecz podatników, aktywnie wspierający organizacje pozarządowe. Posiada ponad dwudziestoletnie doświadczenie zawodowe poparte wieloma sukcesami.

Mariusz Gotowicz

View all posts by Mariusz Gotowicz
Mariuszs website